آرامگاه بایزید بسطامی - وبلاگ هوانورد

به گزارش وبلاگ هوانورد، آرامگاه بایزید بسطامی، واقع در بسطام. مجموعه ی زیبا و وسیع تاریخی بسطام که از نمونه های بسیار با ارزش مجموعه سازی معماری ایران به شمار می رود و از چند واحد تشکیل شده و دست کم آثاری از دوران سلجوقی

آرامگاه بایزید بسطامی، واقع در بسطام. مجموعه ی زیبا و وسیع تاریخی بسطام که از نمونه های بسیار با ارزش مجموعه سازی معماری ایران به شمار می رود و از چند واحد تشکیل شده و دست کم آثاری از دوران سلجوقی به بعد را شامل می شود، همه به نام آرامگاه و خانقاه بایزید بسطامی، عارف مشهور ایرانی که برخی او را از شاگردان امام جعفر صادق (علیه السلام) دانسته اند معروف است. ولی خود آرامگاه چیزی جز یک قبر ساده در گوشه ی جنوبی صحن باز مجموعه و در مجاورت گنبد و ایوان غازان خان نیست. آرامگاه مزبور در وضع حاضر عبارت است از یک سنگ قبر و یک ضریح آهنی مشبک با سقفی شیروانی شکل بر فراز آن که در سال 1335ش نصب شده است. گفته شده است که پس از دفن بایزید در این محل در قرن سوم هجری، هیچگاه بنایی بر فراز آن برپا نشده و در دورانهای کهن، زیارت نمایندگان قبر او، هر یک قطعه سنگ کوچکی بر روی گور قرار می دادند تا اینکه قبر در زیر پشته ی بلندی از سنگ قرار می گیرد. در قرن هشتم هجری به دستور غازان خان همزمان با بنای بقعه ای بر فراز امامزاده محمد در این مجموعه، بقعه ای نیز برای آرامگاه بایزید ساخته می شود تا بازمانده ی جسد او بدانجا انتقال داده شود. ولی پس از آماده شدن بنا، غازان خان بایزید را در خواب می بیند که از او می خواهد تا از انجام این امر صرفنظر کند و او نیز چنین می کند. به احتمال بسیار اشاره ی ابن بطوطه به گنبد فراز آرامگاه بایزید باید همان گنبد غازان باشد. صنیع الدوله در جلد اول مطلع الشمس، آرامگاه بایزید را در سال 1301ق چنین دیده و توصیف کرده است: ... بر دور مضجع، مصطبه ی مربع مرتفعی بنیاد کرده اند که به طی چهار و پنج پله از سمت غربی سطح آن صعود می نمایند. در وسط سطح مصطبه صورت قبریست و بر گرد قبر محجر بسیار مختصری نهاده اند. سنگ قبر آرامگاه بایزید از مرمری زردرنگ از چهار قطعه تشکیل شده است. ولی با توجه به نوشته ی روی آن، سنگ مزبور از آن شخصیتی به نام محمد دیلمی مشهور به قاضی ملک می باشد که می باید از شخصیتهای ممتاز منطقه باشد که تاریخ دقیق آن به دلیل پاک شدن دو کلمه از آخر مصرع دوم ماده ی تاریخ سنگ قبر، روشن نیست. دلیل اینکه چرا سنگ مزبور بر گور بایزید نهاده شده تعیین نیست. این مجموعه به شماره ی 69 جزء فهرست آثار تاریخی ایران به ثبت رسیده است.

کتابنامه:

مجله ی اثر، 2، 3، 4؛ سلطان العارفین بایزید بسطامی، 17-42؛ مطلع الشمس، 68.

منبع مقاله :

گروه نویسندگان، (1391) دائرةالمعارف تشیع، تهران: حکمت، چاپ اول.