فریاد نرگس ها از بیداد بی توجهی، نبود صنایع تبدیلی عامل غربت
به گزارش وبلاگ هوانورد، خبرنگاران- گروه استان ها- فاطمه زیراچی: دخترک در حال عبور از عرض خیابان است هر عابر پیاده را که می بیند سراسیمه به سویش دویده و از او می خواهد گل بخرد، عطر دل انگیز گل های نرگسش تمام فضای پیاده رو را پر نموده است.
گل ها در بسته های 5 تایی و 10 تایی بسته بندی شده اند، شاخه ای را 500 می فروشد و می گوید: اگر مشتری باشی و یکجا بخری شاخه ای 400 هم می دهم.
سولماز 12 ساله که کارش فروش این گل ها در روزهای برداشت گل نرگس است، می گوید: هر روز صبح مردی از دیار نرگس زارها این گل ها را برای فروش به او می سپارد.
تلاشی طاقت فرسا برای فروش دسترنج یک کشاورز بومی
سرمای سوزناک روزهای زمستانی در ساعات پایانی روز به قدری زیاد است که استخوان می ترکاند پیرمرد اما، همچنان که صدایش از فرط سرما می لرزد در خیابان به دنبال فروش گل هایی است که برای پرورش و برداشت آنها زحمت کشیده است.
پیرمرد کشاورز که تاب دیدن پژمرده شدن حاصل دسترنجش را ندارد خود دست به کارشده و برای فروش آنها اقدام نموده است، می گوید: صبح زود بعد از برداشت تازه گل ها از شهرستان خوسف برای فروش آنها به مرکز استان آمده و به گل فروشی های زیادی سرزده و البته مقداری از گل های نرگس را نیز فروخته است اما ماحصل تمام تلاشش حجم انبوه گل هایی است که دیگر حس و حالی از طراوت نداشته و پژمرده شده اند.
او که دیگر امیدی به فروش گل ها ندارد دسته انبوه گل را به صندلی های ایستگاه اتوبوس های حمل ونقل عمومی هدیه داده و راهش را در پیش می گیرد.
نبود بازار فروش مهم ترین دغدغه نرگس کاران استان
محمد پناه از کشاورزان و پرورش دهندگان گل نرگس در گفت وگو با مهر اولین و مهم ترین دغدغه نرگس کاران را نبود بازار فروش مطمئن دانسته و می گوید: با توجه به اینکه گل نرگس به عنوان پنجمین محصول کشاورزی استان مطرح است از توجه مسئولان به دورمانده و بیشتر کشاورزان از ادامه فراوری این محصول به دلیل عدم وجود مشتری بیمناک هستند.
وی در ادامه به اقدام فردی اغلب کشاورزان برای فروش گل ها اشاره نموده و می گوید: باوجودی که گل فراوریی استان از لحاظ مرغوبیت در کل کشور از صندلی بالایی برخوردار است اما به دلیل کم لطفی مدیران در یاری به فروش و ارائه راه چاره در این زمینه در پروسه فروش سنتی، گل ها دست به دست پژمرده شده و قابلیت خود را از دست می دهند.
دیگر کشاورز استان با گلایه مندی از نبود حمایت مناسب از نرگس کاران می گوید: باوجود پرورش گل نرگس در داخل استان بسیاری از گل فروشی ها تمایلی به خرید گل نرگس نداشته و مجبوریم با این شرایط، برای جلوگیری از ضرر و زیان بیشتر گل ها را با بهایی بسیار پایین به آنها بفروشیم.
نبود صنایع تبدیلی عامل غربت نرگس زارهاست
زنگویی نبود صنایع تبدیلی جانبی را از دیگر عوامل غربت نرگس زارها دانسته و می گوید: باوجود کاشت و برداشت گل در شهرهای طبس و خوسف متأسفانه هنوز صنعت مرتبط با این محصولات مانند صنایع تبدیلی، کارگاه اسانس گیری و عطر گیری در استان در جهت خرید و استفاده بهینه از محصول پیش بینی نشده است.
وی معتقد است: در حل حاضر کوچک ترین اقدامی در جهت فرآوری این محصول راهبردی در استان انجام نشده و این در حالی است که عصاره های تهیه شده از این گیاه بسیار گران قیمت بوده و می تواند اقتصاد کشاورزی استان را پویا کند.
این نرگس کار در ادامه به وجود دلالان گل نرگس اشاره نموده و معتقد است: در شرایطی که کشاورز با حجم زیاد گل برداشت شده و نبود مشتری و بازار فروشش رو برو است دلالان از این فرصت سوءاستفاده نموده گل ها را با حداقل قیمت از گل کاران خریداری نموده و به فروش می رسانند.
وی با این شرح یادآوری می نماید: سازمان جهاد کشاورزی به عنوان متولی باید در این زمینه دلسوزانه تر عمل نموده و از محصولات فراوریی استان حمایت کند.
کشاورز خوسفی می گوید: متأسفانه به دلیل نبود امکانات از انتقال و جابجایی گل ها به سایر شهرستان های استان محروم هستیم و بسیاری از گل های نرگس حتی در انتقال به مرکز استان آسیب دیده و از بین می فرایند.
وی ادامه می دهد: سازمان جهاد کشاورزی از یک سو مردم منطقه را به تغییر الگوی کشت و کاشت گل نرگس به عنوان محصولی کم آب بر تشویق نموده و از سوی دیگر با بی توجهی به حداقل نیازهای کشاورزان این محصول را به حاشیه می راند.
علی زاده که گره بسیاری از مسائل موجود را در راه اندازی تعاونی نرگس کاران می داند می گوید: راه اندازی و ایجاد تعاونی تا حد زیادی می تواند در انتقال مسائل، بازاریابی و مشاوره و آموزش برای فراوری محصول و نگهداری طولانی مدت از گل مؤثر باشد.
جای خالی برگزاری همایش های گل نرگس در استان
وی خطاب به مسئولان ذی ربط می پرسد: اگر کاشت گل نرگس مورد تأیید سازمان نیست چرا کشاورزان را نسبت به پرورش آن ترغیب می کنید و اگر مورد تأیید هست چرا مانند سایر محصولات زرشک و زعفران و عناب و ... موردحمایت قرار نمی گیرد!؟
وی به برگزاری جشنواره های مختلف در زمینه سایر محصولات استان می گوید: با توجه به اینکه نرگس پنجمین محصول راهبردی استان است جای خالی برگزاری جشنواره ای با عنوان گل نرگس کاملاً خالی و ملموس است.
به اعتقاد وی باوجودی که کاشت و برداشت گل نرگس با عدم حمایت جدی از سوی مسئولان، سود قابل ذکری ندارد بسیاری از مردم منطقه به دلیل عرقی کهن از گذشته به این کار مشغول بوده و همچنان به پرورش این گل ادامه می دهند.
کشتزارهای نرگس فرصتی فراموش شده در گردشگری استان
وی همچنین می گوید: با توجه به وجود کشتزارهای گل نرگس در شهرستان خوسف این مهم، فرصت مناسبی برای اقتصاد و گردشگری منطقه به ارمغان آورده، اما متأسفانه از آن به خوبی استفاده نمی گردد.
صلاحی نیا می گوید: مسئولان گردشگری و میراث فرهنگی استان باید روی معرفی منطقه به عنوان جاذبه گردشگری در ایام برداشت محصول کار نمایند.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی نیز در گفت وگو با مهر با اشاره به این که 32 هکتار از اراضی استان زیر کشت گل نرگس است، گفت: پیش بینی می گردد بیش از 13 میلیون شاخه گل نرگس از این سطح برداشت گردد.
وی اضافه کرد: 39 میلیارد ریال از برداشت گل نرگس عاید بهره برداران در خراسان جنوبی می گردد که از رشد 10 درصدی نسبت به سال گذشته برخوردار است.
ولی پور مطلق به پیش بینی برداشت بیش از 9 میلیون شاخه گل نرگس در شهرستان خوسف به ارزش ریالی 20 میلیارد ریال اشاره نمود و اضافه کرد: بیشترین سطح زیر کشت گل نرگس استان با 23 هکتار متعلق به شهرستان خوسف است.
وی کم آب بر بودن و مالی بودن پرورش گل نرگس را از مهم ترین شاخصه های این گل برشمرد و اضافه کرد: شهرستان های خوسف و طبس دو قطب فراورینماینده گل نرگس در استان بوده و به طور کلی تعداد بهره برداران گل نرگس در خراسان جنوبی 240 خانوار هستند.
حدود 50 درصد گل ها صادر می شوند
وی میزان برداشت گل نرگس را طی سال گذشته در خراسان جنوبی 11 میلیون و 650 هزار شاخه دانست و اعلام کرد: با توجه به رتبه برتر عطر و کیفیت گل فراوریی متناسب با شرایط آب و هوایی، بیش از 50 درصد گل نرگس استان به ترتیب به استان های خراسان رضوی، یزد، تهران، اصفهان، البرز و سیستان و بلوچستان ارسال می گردد.
وی با اشاره به انعقاد تفاهم نامه بین سازمان جهاد کشاورزی و اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی و سازمان تعاون روستایی در زمینه راه اندازی تعاونی ها گفت: تشکیل تعاونی در گرو درخواست فراورینمایندگان است.
وی ادامه داد: در صورت تمایل فراورینمایندگان گل نرگس به تشکیل تعاونی زمینه لازم مهیا بوده و متقاضیان می توانند در زمینه تشکیل تعاونی اقدام نمایند.
تقاضایی در خصوص ایجاد صنایع تبدیلی گل نرگس نداشته ایم
ولی پور مطلق با این شرح که برای ایجاد صنایع تبدیلی در صورت وجود متقاضی مجوزهای لازم توسط مدیریت صنایع سازمان جهاد کشاورزی صادر می گردد، توضیح داد: تا کنون در این خصوص تقاضایی صورت نگرفته و اعطای تسهیلات بانکی، بیمه گل نرگس و ...از جمله برنامه های سازمان جهاد در حمایت از کشاورزان گل نرگس است.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی گفت: در خصوص پایانه جمع آوری گل با توجه به بازه زمانی برداشت که 5-4 ماه بطول می انجامد درحال حاضر توجیه لازم وجود نداشته و در صورت توسعه سطح زیرکشت و تشکیل تعاونی، امکان ایجادمرکز جمع آوری گل وجود خواهد داشت.
نرگس خوسف در راه یونسکو
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان جنوبی با بیان اینکه نرگس خوسف در اردیبهشت ماه ثبت میراث طبیعی ملی شده است، گفت: نرگس خوسف برای ثبت جهانی به یونسکو معرفی می گردد.
حسن رمضانی در نشست تخصصی گل نرگس خوسف که باهدف حفظ، نگهداری و توسعه گل نرگس برگزار گردید، گفت: نخستین پفراینده معرفی شده میراث طبیعی در یونسکو کویر لوت (دهلسم) بوده و معرفی گل نرگس به عنوان دومین ثبت میراث طبیعی در یونسکو مدنظر است.
وی اعلام کرد: در سازمان میراث فرهنگی این تصمیم گرفته شده که پفراینده ثبت جهانی گل نرگس از طرف ایران به یونسکو پیشنهاد گردد و با توجه به وجود گل نرگس در شهرهای شیراز، بهبان و خوسف اما اصالت و خواص بیشتر در گل نرگس خوسف است.
رمضانی بر مشارکت دادن افراد بومی به موضوعات مهم شهرستان خوسف به ویژه گل نرگس، اهتمام جدی مسئولان به میراث طبیعی و احیای نرگس زار خوسف با ارائه برنامه ها توسط منابع طبیعی و جهاد کشاورزی و سایر سازمان های مرتبط به ثبت جهانی گل نرگس تاکید نمود.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان جنوبی فواید ثبت جهانی گل نرگس را بهره مندی از یاری های فنی و اعتباری جهانی برای حفاظت اثر، معرفی نرگس زار خوسف به 16 زبان زنده جهان برشمرد و گفت: در شهرستان خوسف که به دیار گل نرگس معروف است، کوهی به نام نرگسی وجود دارد که خاستگاه نرگس این شهرستان است.
وی با بیان اینکه پیاز نرگس به وسیله جاده ابریشم به دیگر نقاط صادر می شده است، اضافه کرد: دشت های خوسف را نرگس زارهایی پوشانده که عطر و زیبایی بی نظیر و ماندگاری را به این سرزمین کویری بخشیده است.
وی اعلام کرد: گل نرگس به عنوان پنجمین محصول صادراتی خراسان جنوبی، نیازمند توجه و حمایت جدی دارد تا بتواند عاملی برای شکوفایی مالی این استان کویری باشد.
مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان جنوبی با بیان اینکه هم اکنون کهن ترین نرگس زارهای خراسان جنوبی متعلق به شهرستان خوسف است، گفت: گل نرگس این شهرستان در قیاس با گل های مشابه نرگس در کشور منحصربه فرد است و از لحاظ کیفیت و عطر ماندگار رتبه بالایی در کشور دارد و یکی از محصولات صادراتی استان است.
باید درمیان نرگس زارها راه بروی تا زمزمه های فراموشی را در رنگ و روی پژمرده و پریشانشان ببینی و ای کاش مسئولان می دانستند که این دشت لاله وار نرگس برای زنده ماندن بیش از آنکه محتاج آب باشد، نیازمند توجه بیشتر و دلسوزانه تر مسئولان استانی است.
منبع: خبرگزاری مهر