پاسخ متخصصان به پرسش های تغذیه - وبلاگ هوانورد

به گزارش وبلاگ هوانورد، ماشین گرفتگی ارتباط بسیاری به چشم ، گوش و اعصاب افراد دارد . به این ترتیب که بسیاری از افراد با نگاه کردن به منظره ها در طول زمان دچار حالت تهوع می شوند . همین افراد اگر چشمان خود را ببندند و یا بخوابند ، معمولا دچار این عارضه نمی شوند . از طرف دیگر ، بعضی از افراد در اثر حرکت اتومبیل با تکان های ذرات داخل حلزون گوش دچار عوارض یاد

پاسخ متخصصان به پرسش های تغذیه

نویسنده:دکتر احمد رضا درستی مطلق متخصص تغذیه و عضو هیت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران

درصورت ماشین گرفتگی در مسافرت های نوروزی چه باید کرد و از چه مواد غذایی می توان استفاده نمود ؟

ماشین گرفتگی ارتباط بسیاری به چشم ، گوش و اعصاب افراد دارد . به این ترتیب که بسیاری از افراد با نگاه کردن به منظره ها در طول زمان دچار حالت تهوع می شوند . همین افراد اگر چشمان خود را ببندند و یا بخوابند ، معمولا دچار این عارضه نمی شوند . از طرف دیگر ، بعضی از افراد در اثر حرکت اتومبیل با تکان های ذرات داخل حلزون گوش دچار عوارض یاد شده می گردند. ناراحتی های روحی هرچند مختصر هم در بعضی موارد به ناراحتی هنگام سواری در اتومبیل منجر می گردند .

این ناراحتی ارتباط مستقیمی با تغذیه ندارد ، ولی ممکن است کسانی که دچار سوء تغذیه هستند و یا کسانی که کمبود دریافت ویتامین دارند ، برای ابتلا به این عارضه آمادگی بیشتری داشته باشند . توصیه می شود افراد در طی مسافرت آب کافی بنوشند و از پرخوری و ریزه خواری اجتناب کنند . گرچه کمبودهای احتمالی تغذیه را نمی توان به سرعت و در یک جلسه جبران کرد ، ولی مسلما تغذیه مناسب و مصرف میوه جات کافی قبل از سفر و در زمان های استراحت بین جاده ای ، می تواند تا حدودی یاری کننده باشد .

نویسنده :محمد حضوری

دانشجوی دکترای تغذیه

افرادی که برنامه ورزشی مرتبی دارند ، در ایام نوروز و یا در مسافرت های نوروزی چگونه می توانند به فعالیت های ورزشی خود ادامه دهند ؟

برنامه های تمرینات ورزشی را از نظر شدت و تعداد روزهای تمرین در هفته می توان به دو گروه تقسیم نمود . گروه نخست ، ورزش هایی که با شدت بیشتر و با هدف افزایش توان و قدرت عضلانی ، افزایش حجم عضلات و در مجموع پیشرفت در برنامه های تمرینی صورت می گیرند . این گروه برنامه های ورزشی در 4-6 روز در هفته برگزار می شوند . گروه دیگر تمریناتی می باشند که از شدت کمتری برخوردار هستند و در طول هفته در روزهای کمتری (بین 2 تا 3 روز) صورت می گیرند ، به اسم مثال در ورزش پرورش اندام ، ورزشکاران حرفه ای معتقدند که یک ورزشکار با دو روز تمرین در هفته قادر خواهد بود از تحلیل عضلات خویش جلوگیری نماید ، البته دو بار تمرین در هفته با پیشرفت چندانی در حجم عضلات این افراد توام نخواهد بود و تنها درحفظ شرایط بدنی فرد موثر می باشد . بعلاوه بهتر است این دو روز در هفته تمرین ورزشی ، در دو روز با فاصله از یکدیگر منظور شود ، به اسم مثال یکشنبه و چهارشنبه .

از طرف دیگر برای پیشرفت در برنامه های تمرینی و کسب آمادگی بیشتر برای حضور در رقابت های ورزشی ، توصیه می شود انجام فعالیت های ورزشی برای حداقل چهار روز در هفته در نظر گرفته شود .

بنابر موارد فوق توصیه می شود افرادی که با رقابت های حساس و مهم پس از تعطیلات روبرو هستند ، در صورت امکان از مسافرت پرهیز کنند و یا مسافرت های کوتاه در حد یک یا دو روز را در برنامه خویش قرار دهند .

در غیر این صورت و نزدیک نبودن رقابت های ورزشی ، ورزشکاران می توانند با در نظر داشتن موارد فوق ، به مسافرت هایی در حدود چهار روز با حداقل آسیب به عملکرد ورزشی و توده عضلانی خویش ، عزیمت کنند . البته می توان با یک هماهنگی ساده ، قبل از مسافرت ، نسبت به آنالیز دسترسی به فضاهای ورزشی در محدوده نزدیک به محل اسکان ، از امکانات آنها استفاده نمود .

نویسنده دکتر ضیا الدین مظهری متخصص تغذیه و رژیم درمانی دانشیار دانشگاه علوم پزشکی ایران

مدیر گروه تغذیه دانشگاه ازاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات

بسیاری از افراد در مسافرت های نوروزی به اسهال مبتلا می گردند . برای برطرف این مشکل چه باید کرد ؟

همانطوری که شما بزرگوارن مطلعی دارید ، بروز و شیوع بیماری های مختلف از جمله بیماری های دستگاه گوارش با شرایط اکولوژیکی محیط زیست هر فرد و گروهی ارتباط کامل دارد و تا زمانی که اثرگذاری و اثرپذیری محیط با موجودات زنده و موجودات زنده با یکدیگر در یک حالت تعادل قرار داشته باشند ، سیستم دفاعی بدن هر فردی که از تغذیه متناسب ، متعادل و متنوع بهره مند بوده و زمان استراحت و فعالیت های بدنی منظم و مشخصی داشته ، با قدرت تمام از تمامیت ارضی کشور وجود خود دفاع می نماید و هر گونه تهاجم را خنثی می سازد ، چرا که از عوامل بیماریزا و تاکتیک وتکنیک به کار برده شده به وسیله مهاجمان و راه های نفوذی آنها مطلعی و شناخت کامل دارد ، مگر اینکه شرایط تازه ، اثر مساعدتری را به نفع عوامل بیماریزا فراهم ساخته و برهم کنش نیروها را برهم زده باشند ، مثل تغییرات فصلی یا جابجایی های محیطی (از جمله مسافرت های نوروزی و یا تابستانی از شهری به شهر دیگر یا از کشوری به کشور دیگر و یا از قاره ای به قاره ناآشناتر)،لذا در صورت عدم رعایت احتیاط و اگر فرد بنابر عادت قبلی ، به یکباره به میزان زیاد بخورد و بیاشامد ، نه تنها تعداد بی شماری از عوامل بیماریزا به وسیله خوردن واشامیدن به دستگاه گوارش هجوم می آورند،بلکه از راه تنفس و یا تماس های پوستی هم سیستم دفاعی نا مطلع بدن مورد تهاجم قرار می گیرد و دچار سردرگمی و ضعف می شود و ممکن است برای مدت کوتاه و یا طولانی نتواند عکس العمل لازم را در قبال مهاجمان از خود بروز دهد و آثار عقب نشینی و شکست سیستم دفاعی و ایمنی بدن به صورت علایم اولیه و یا ثانویه بیماری ها ظاهر شود ، لذا به منظور حفظ سلامتی و پیشگیری از ابتلا به بیماری های گوناگون ، مهم ترین منابع انتقال دهنده به وسیله خودرو و خوراک ، به صورت مختصر در زیر توضیح داده می شود :

الف) آب سالم از حیاتی ترین احتیاجهای زیستی تلقی می شود و احتیاج به این مایع زندگی بخش از آغازین لحظه حرکت به سوی مقصد اجتناب ناپذیرمی باشد . متأسفانه ممکن است آب بعضی منطقه ها در راستا حرکت و یا مقصد ، انتقال دهنده هپاتیت AوE، فلج اطفال ، اسهال های ناشی از روتاویروس ها ، باکتری های ایجاد کننده تب تیفوئید ، اسهالهای خونی آمیبی ، کیست های هیداتیک ، کرم کدو ، کرم قلابدار و یا حاوی مواد سمی و شیمیایی از زباله های صنعتی و کشاورزی و فلزات سنگین از جمله سرب ، کادمیوم ، جیوه و غیره باشد ، بنابراین شرط احتیاط ، عدم استفاده از آب های مشکوک و همراه داشتن آب سالم (حداقل دربین راه) می باشد .

ب) صرف غذا در رستوران های بین راه یا محل اقامت :

1- سبزی خوردن و سالادهای تهیه شده از کاهو ، کلم ، خیار ، هویج ، قارچ و سایر سبزیجات خام و بعلاوه سس های مایونز یا خامه ، از منابع انتقال دهنده عوامل بیماری زا به حساب آورده می شوند .

2- غذاهای حاوی سس های تند و رنگین تهیه شده از گوشت مرغ ، گوشت قرمز و ماهی که گاه برای پوشانیدن فساد مواد اولیه به کار برده شده ، از چاشنی و ادویه جات تند و تیز معطر استفاده می شود .

3- کباب های کوبیده و همبرگر هم ممکن است از مواد اولیه آلوده تهیه شده باشند که احتمال آلودگی های ثانویه ناشی از عدم رعایت بهداشت فردی و محیطی و شرایط نگهداری نامناسب هم وجود دارد که بهتر است تا حد امکان از تناول آنها خودداری شود .

4- آب های یخ عرضه شده در پارچ های پلاستیکی یا فلزی هم از منابع انتقال دهنده بسیاری از بیماری های گوارشی برشمرده می شوند که نوشیدن این آب ها به طور جدی برای بچه ها و افراد آسیب پذیر ممنوع می باشد .

5- وسایل و لوازم سرو غذا و یا نوشیدنی ها هم اگر اثر انگشت یا جای لب های استفاده کنند گان قبلی را به تصویر بکشند ، می توان عامل انتقال آلودگی باشند ، حتی لیوان های یکبار مصرف هم اگر از مواد مناسبی برای غذاهای سرد و گرم ساخته نشده باشند و یا به جای یکبار ، چندین بار جهت مصرف ارائه شده باشند ،می توانند به انتقال آلودگی یاری کنند .

6- شیر و پنیر محلی و بستنی های تهیه شده از شیرهای مانده و فاسد شده و خامه های غیر پاستوریزه هم می توانند عوامل بیماریزا را انتقال دهند .

7- کله ، پاچه ، زبان و مغزهای عرضه شده هم به دلیل احتمال وجود آلودگی های اولیه و یا به کار بردن دست فروشنده جهت جدا کردن و قراردادن آنها در بشقاب یا کاسه های ملامین و ظروف آلوده دیگر ، ممکن است عامل انتقال آلودگی باشند .

8- ساندویچ های عرضه شده به وسیله دوره گردها و یا محل های عرضه ساندویچ (که در محل فروش ، دست های آلوده فروشنده از یک طرف با رد و بدل کردن پول آلوده تر می شود و از طرف دیگر ، دائماً با مواد خام ضد عفونی نشده در تماس و تلاقی می باشند) . هم می توانند آلودگی های مختلف را انتقال دهند .

9- در مراکز پرمراجعه هم به دلیل تراکم کار ، رعایت بهداشت کامل از طرف عرضه کننده ها بسیار بعید می باشد .

10 - مسافرت در ایام تعطیلات نوروزی و یا تابستانی ،بیشتر در جهت سیرو سلوک ، دید و بازدید و تأمین سبکبالی جسم و نشاط روان ، باید در نظر گرفته شود . انباشتن معده با خوراکی های خوش ظاهر و بد باطن ناآشنا در هر فرصتی و اسراف در مصرف غذا و تنقلات بی ارزش ، حلاوت سفر را زایل و تمام اندیشه های دلپذیر شما برای لذت بردن از دشت و دمن ، کوه و چمن و تنفس هوای عمیق و عطرآگین بهاری را باطل می نماید .

در دید و بازدید های نوروزی ، چای یا قهوه یکی از وسایل اصلی پذیرایی از مهمانان است و ممکن است در این ایام زیاد چای یا قهوه بنوشیم . آیا این امر مضر است ؟

هر چند وقت یک بار یافته های تازهی از مطالعات محققین در ارتباط با اثرات چای و قهوه می خوانید و می شنوید که بعضی هم ضد و نقیض هستند . در حقیقت بیشتر اثرات منفی چای و قهوه به کافئین نسبت داده می شود و بیشتر اثرات مفید چای مربوط به چای سبز و به جهت وجود ترکیبات فلاو ونوئیدی است که خاصیت آنتی اکسیدانی دارند ، اما باید بدانید که ترکیبات شیمیایی دیگری هم در چای و قهوه وجود دارند که هنوز مطالعات زیادی درباره آنها انجام نشده است . ضمن آنکه نوع فراوری چای و قهوه هم در اثر بخشی ترکیبات مؤثر در آن بسیار مؤثر است .

مهم ترین اثرات منفی کافئین که از مطالعات اپیدمیولوژیک به دست آمده عبارتند از : تحریک سیستم عصبی و افزایش ترشح کورتیزول و آدرنالین که باعث انقباض عروق و در نتیجه فشار خون ، تپش قلب ، افزایش اضطراب ، تحریک پوشش داخلی معده و افزایش ترشح اسید معده ، افزایش حرکات پریستالتیک دستگاه گوارش و در نتیجه عبور سریع تر مواد غذایی و کاهش فرصت جذب مواد مغذی ، اختلال در کنترل قند خون در دیابتی های نوع 2 ، کاهش جذب مهمیم ، روی ، آهن ، پتاسیم و ویتامین های گروه B، افزایش دفع ادرار و در نتیجه افزایش دفع ویتامین های CوB، کلسیم ، آهن و روی و تحریک خروج کلسیم از استخوان و افزایش خطر استئوپروز . مصرف قهوه با تولد نوزاد نارس ، اختلالات زایمان و تولد نوزاد کم وزن و بعلاوه حرکت کند اسپرم در بعضی مطالعات مرتبط بوده است .

در مقابل این یافته ها مطالعاتی هم وجود دارند که بعضی از نتایج فوق را رد می کنند .

مهم ترین اثرات مثبت کافئین عبارتند از : افزایش هوشیاری در زمان فعالیت و خستگی ، افزایش متابولیسم چربی و به هنگام فعالیت فیزیکی و در نتیجه حفظ گلیکوژن و گلوکز برای فعالیت مغزی و کاهش گرسنگی ، پیشگیری از تجمع کلسترول و کاهش فراوری سنگ کلیه صفرا ، جالب است بدانید که میزان ترکیبات آنتی اکسیدان موجود در قهوه 4 برابر چای سبز است .

حال با توجه به یافته های موجود توصیه می شود افراد زیر از مصرف بیش از 2 تا 3 فنجان قهوه 4 برابر چای سبز است . حال با توجه به یافته های موجود توصیه می شود افراد زیر از مصرف بیش از 2 تا 3 فنجان قهوه در روز پرهیز کنند :

- زنان باردار و شیرده ، زیرا کافئین در کبد جنین و نوزاد متابولیزه نمی شود و می تواند برای مدت زیادی در بدن باقی بماند که باعث ناآرامی و بی خوابی نوزاد می شود .

- افرادی که فشار خون بالا ، بیماری قلبی ، کلسترول بالا و سنگ کیسه صفرا دارند و در معرض خطر ایجاد لخته خون و سکته هستند .

- افرادی که با نوشیدن قهوه دچار حساسیت ، بی قراری و اضطراب می شوند.

توصیه می شود افراد بزرگسال از مصرف بیش از 6 میلی گرم کافئین به ازای هر کیلو گرم وزن بدن پرهیز کنند . یک فنجان قهوه بین 80 تا 100 میلی گرم کافئین دارد . باید بدانید که قهوه های دکافئینه دارای درصدهای متفاوتی کافئین هستند و هرگز کافئین صد درصد حذف نمی شود . میزان کافئین موجود در چای نصف تا یک سوم کافئین موجود در قهوه است و به طور میانه 50 میلی گرم کافئین در 190 میلی لیتر چای سیاه وجود دارد . به یاد داشته باشید که بسیاری از نوشابه ها و مخصوصاً نوشابه های انرژی زا و داروها دارای مقادیر قابل توجهی کافئین هستند . مصرف بیش از 400 میلی گرم کافئین می تواند باعث بی قرای ، سردرد ، اختلال خواب ، اختلال ضربان قلب ، افزایش اسید معده و تشدید رفلاکس شود ، گرچه این علایم در بعضی افراد با مصرف دوز پایین تر هم بروز می نماید .

ترکیبات پلی فنل موجود در چای با اینکه در کاهش بیماری های قلبی ، اکسیداسیون چربی ها و کاهش بروز بعضی انواع سرطان به جهت اتصال به عناصر سرطان زا مؤثرند ، اما در عین حال به جهت تمایل به اتصال به عناصر دو ظرفیتی نظیر کلسیم و آهن غیر هم می توانند زیست دسترسی این مواد مغذی را کاهش دهند . البته چنانچه مصرف منابع کلسیم کافی باشد ، مصرف 4 تا 6 فنجان چای در روز خطر پوکی استخوان را افزایش نمی دهد ، اما متأسفانه غالباً در میان زنان میانسال ایرانی دریافت منابع کلسیم ناکافی است ، بنابراین ممکن است حتی مصرف میزان متعادل چای هم در این افراد اثرات نامطلوبی بر تراکم توده استخوانی داشته باشد .

نوشیدن 3 تا 4 فنجان چای و قهوه در روز چنانچه همیشه همراه با مصرف قند ، شکر و شیرینی باشد ، در طولانی مدت هرگز اثرات سلامت بخش ذکر شده را ندارد ، زیرا با اینکه چای و قهوه به تنهایی انرژی ندارند ، ولی همراه شدن آنها با انواع قندهای ساده ، شیر و خامه می تواند منبع دریافت انرژی فاقد ارزش غذایی باشد که زمینه اضافه وزن ، مقاومت به انسولین و افزایش چربی های خون را پس از دو دهه تکرار این عادات فراهم می نماید .

منبع:دنیای تغذیه ش94

منبع: راسخون