از بیرمنگام تا اهواز؛ پای صحبت بانوی شیمی دان ایرانی
به گزارش وبلاگ هوانورد، خبرنگاران/خوزستان پروفسور ناهید پوررضا؛ شیمی دان خوزستانی، استاد نمونه کشوری، اولین استاد تمام زن در دانشگاه جندی شاپور سابق (شهید چمران فعلی)، یکی از بانوان نام آور و از شیمی دانان برجسته ایران است.
علاقه به معلمی را از هفت سالگی در خود دیده بود و در دوران دانشگاه نیز بین پزشکی و شیمی، شیمی را انتخاب کرد. پس از آن بورسیه تحصیلی دریافت کرد و بعد از تحصیل در خارج از کشور نیز با وجود جنگ، به خوزستان باز گشت.
روایت وی از زندگی پر فراز و نشیبش را در ادامه می خوانید.
پروفسور ناهید پوررضا در گفت وگو با وبلاگ هوانورد، اظهار کرد: متولد سال 1330 در مسجدسلیمان هستم. در یک خانواده تقریباً میانه به دنیا آمدم، پدرم کارگر و آشپز شرکت نفت بود. دوران کودکی و نوجوانی ام را در مسجدسلیمان گذراندم و دیپلمم را در رشته طبیعی در سال 1349 از دبیرستان انصاری مسجدسلیمان دریافت کردم.
وی اضافه نمود: از همان اول ابتدایی عاشق کار معلمی بودم و عشق به تدریس از همانجا در من شکل گرفت. در نهایت در سال 49 در کنکور شرکت کردم و در رشته شیمی دانشگاه جندی شاپور اهواز پذیرفته شدم.
قبولی همزمان در پزشکی و شیمی
پوررضا درباره دلیل انتخاب رشته شیمی گفت: از دوران دبیرستان به رشته شیمی خیلی علاقه مند شدم و شاید علاقه ام از معلم های خوبی که داشتم نشأت گرفته بود بنابراین اصرار داشتم که حتماً در رشته شیمی ادامه تحصیل بدهم.
وی اضافه نمود: البته علاوه بر شیمی، در رشته پزشکی نیز پذیرفته شده بودم. وقتی وارد دانشگاه شدم، کارمند آموزش دانشگاه از من خواست که رشته پزشکی را انتخاب کنم اما قبول نکردم و مصمم بودم که حتما شیمی را انتخاب کنم، چون علاقه زیادی به شغل معلمی داشتم.
کسب رتبه اول شیمی و پذیرش در دانشگاه بیرمنگام
این استاد تمام شیمی دانشگاه شهید چمران اهواز درباره دوران تحصیلات خود شرح داد: در نهایت وارد رشته شیمی دانشگاه جندی شاپور شدم و در سال 53 لیسانس خود را دریافت کردم. در دوره تحصیلی با کسب رتبه اول رشته، فارغ التحصیل شدم به این دلیل وزارت علوم وقت بورسیه تحصیلی خارج از کشور به من داد.
وی گفت: از دانشگاه بیرمنگام انگلیس پذیرش گرفتم و در سال 54 وارد این دانشگاه شدم. در سال 56 در رشته شیمی تجزیه فوق لیسانس دریافت کردم و بلافاصله در همان دانشگاه، همان رشته و گرایش را در مقطع دکتری ادامه دادم. در نهایت در سال 60 مدرک دکتری خود را از دانشگاه بیرمنگام گرفتم.
بازگشت به وطن با وجود پیشنهاد کار در انگلیس
پروفسور پوررضا در پاسخ به اینکه آیا به فکر ماندن در انگلیس بودید؟ گفت: تابستان سال 60، بعد از تمام شدن تحصیلاتم که مصادف با ابتدای جنگ تحمیلی بود، بلافاصله به ایران برگشتم. در زمان بازگشت از انگلیس به هیچ عنوان به این فکر نیفتادم که بخواهم همان جا بمانم و البته مصر بودم که به ایران برگردم.
وی توضیح داد: با اینکه در انگلیس پیشنهاد کار دریافت نموده بودم اما نماندم. از طرفی دوستانم می گفتند در ایران جنگ است، برنگرد! اما در جواب به آن ها می گفتم که اگر قرار است من اذیت شوم هموطنان من هم الان همین شرایط را تجربه می نمایند؛ جان من از آن ها عزیزتر نیست!
بازگشت داوطلبانه به اهواز در سال 60
وی درباره دلیل بازگشت به خوزستان با وجود شرایط جنگی گفت: خانواده ام به عنوان جنگ زده و به دلیل کسالت مادرم، از خوزستان به استان اصفهان مهاجرت نموده بودند. البته پدرم همچنان در اهواز مشغول به کار بود. سه ماه بعد از بازگشت از انگلیس، در دانشگاه اصفهان مشغول به کار شدم اما در بهمن ماه سال 60 بعد از انقلاب فرهنگی قرار شد دانشگاه ها بازگشایی شوند و از آنجایی که به تخصص من در دانشگاه جندی شاپور احتیاج بود، داوطلبانه و بدون لحظه تامل به اهواز بازگشتم.
این استاد تمام رشته شیمی اضافه نمود: دلیل این بازگشت، علاقه زیاد به استانم بود. پس از آن با سمت استادکمک در دانشگاه جندی شاپور اهواز (شهید چمران فعلی) آغاز به کار کردم.
وی بیان نمود: حتی زمانی که به ایران بازگشتم و چند ماهی در اصفهان ساکن شده بودم دلم هوای خوزستان را نموده بود اما از آنجایی که مادرم حال جسمی خوبی نداشت مجبور شدم همان جا بمانم اما وقتی این امکان فراهم شد که به خوزستان برگردم، فوراً به اهواز برگشتم.
ماجرای آشنایی و ازدواج با پرفسور عباس تَرسُلی
پروفسور پوررضا درباره ماجرای آشنایی اش با همسرش، با لبخند شرح داد: همواره دانشجویانم درباره ماجرای آشنایی ام با پرفسور تَرسُلی می پرسند و می گویند داستان رمانتیکی است.
وی اضافه نمود: سال 61 و بعد از بازگشتم از انگلیس، با آقای دکتر عباس تَرسُلی که استاد تمام شیمی معدنی و در حال حاضر بازنشسته هستند، آشنا شدم. البته اولین دیدارم با دکتر در سال 49 بود؛ وقتی وارد دوره کارشناسی در دانشگاه شدم، همسرم استاد یکی از درس ها بود.
عضو هیات علمی دانشگاه شهید چمران اهواز گفت: در آن موقع شاگرد ایشان بودم و البته هیچ اتفاقی نیفتاد. پس از آن برای ادامه تحصیل در مقطع دکتری به خارج از کشور رفتم؛ در این فاصله من کارشناسی ارشد و دکتری را گرفتم و همسرم برای ادامه تحصیل در دکتری به خارج از کشور رفته بود و دومین دیدارمان 12 سال بعد یعنی سال 61 بود. در طول این 12 سال، هیچ وقت ایشان را ندیدم.
وی اضافه نمود: پس از 12 سال مجددا با هم همکار و آشنا شدیم و البته ازدواج کردیم. به حکمت الهی صاحب فرزند نشدم اما همه می دانند که دانشجویانم را مثل بچه های خود دوست دارم.
پروفسور پوررضا بیان نمود: بسکمک از دانشجویانم پیروز اند و در مناصب علمی و اجرایی خوبی هستند. به همه آن ها افتخار می کنم و آن ها را مانند فرزند خود می دانم.
اولین زن استاد تمام دانشگاه جندی شاپور
این استاد تمام شیمی دانشگاه شهد چمران اهواز با بیان اینکه از سال 60 تا امروز در دانشگاه جندی شاپور سابق و شهید چمران فعلی خدمت می کنم، گفت: در سال 68 رتبه دانشکمک و در سال 77 رتبه استاد تمامی را به عنوان اولین استاد تمام زن از دانشگاه جندی شاپور سابق یا شهید چمران اهواز کسب کردم.
وی اضافه نمود: در این مدت کارهای علمی و آموزشی و اجرایی زیادی انجام دادم. 14 سال مدیرگروه شیمی بودم، هفت سال معاون پژوهشی دانشکده علوم و در شوراهای مختلفی عضویت داشتم. عضو شورای هیات ممیزه دانشگاه و ریاست کمیسیون علوم پایه آن انتشارات، شورای نظارت و ارزیابی دانشگاه های استان، عضو شورای کمیته تألیف و ترجمه هم بودم و هم اکنون عضو شورای علمی بنیاد نخبگان هستم.
پروفسور پررضا گفت: عضو انجمن شیمی و دبیر شورای عالی انجمن شیمی نیز هستم. علاوه بر این، حضور فعالی در شوراهای علمی وزارت علوم داشتم که می توان به عضویت در شورای عالی برنامه ریزی دروس و تالیف سال ها سؤالات کنکور کارشناسی ارشد اشاره نمود. در نهایت هر جایی که از من درخواست حضور می شد و یا حس می کردم حضورم در جایی موثر است، فعال بودم.
وی اضافه نمود: در طول این مدت در راه اندازی مقاطع ارشد و دکتری شیمی در دانشگاه شهید چمران با همکارانم مشارکت داشتم و تا امروز بیش از 80 دانشجوی کارشناسی ارشد و 15 دانشجوی دکتری را فارغ التحصیل نموده ام.
استاد تمام دانشگاه شهید چمران اهواز بیان نمود: 138 مقاله انگلیسی و بین المللی ISI در مجلات بین المللی و هفت مقاله داخلی در مجلات داخلی ارائه داده ام. دو کتاب نیز نوشته ام و حدود پنج طرح تحقیقاتی را به انتها رسانده ام.
انتخاب به عنوان بانوی نام آور ایران و استاد نمونه کشوری
وی توضیح داد: از سوی دفتر ریاست جمهوری به عنوان یکی از بانوان نام آور ایران و چندین بار به عنوان پژوهشگر برتر استانی و سرآمد آموزشی در دانشگاه انتخاب شدم. بعلاوه جایزه ملی زن در علم را به دست آوردم. سال گذشته نیز به عنوان استاد نمونه کشوری و در فهرست 2 درصد دانشمندان پراستناد برتر دنیا قرار گرفتم.
پرتوقع نیستم
این استاد نمونه کشور وقتی درباره رویاهای محقق نشده اش پرسیدیم، بلافاصله پاسخ داد: من هیچ وقت آدم رؤیاپردازی نبودم و تنها از هفت سالگی تصمیم گرفتم که معلم شوم. خوشبختانه در رسیدن به این هدف پیروز بودم.
وی اضافه نمود: خیلی آدم پرتوقعی نیستم و به این دلیل، هیچ وقت مساله خاصی را تبدیل به رؤیا نکردم اما با کوشش و کوششی که داشتم، توانستم به هدفم برسم. جایگاه علمی من در کشور به خاطر رؤیاپردازی نبوده است؛ من علاقه مند بودم و در کنار علاقه، با کوشش، پشتکار، حمایت پدر و مادرم و از همه مهم تر با کمک خداوند متعال توانستم به هدفم برسم.
اگر برای ادامه تحصیل به خارج از کشور رفتید، حتما برگردید
استاد تمام شیمی دانشگاه شهد چمران اهواز گفت: به نسل نو توصیه می کنم که ادامه تحصیل دهند زیرا هنوز هم تحصیل کردن مانند گذشته جایگاه ویژه خود را دارد. البته مسائلی نیز در جامعه وجود دارد که امیدواریم کمتر شوند. شرایط خاص تنها در کشور ما مطرح نیست. بسکمک از کشورها درگیر کرونا و به تبع آن مسائل مالی و بیکاری هستند.
وی اضافه نمود: همواره به دانشجویانم توصیه می کنم که اگر برای ادامه تحصیل به خارج از کشور رفتند حتما برگردند و به جامعه خود خدمت نمایند. اگر قرار باشد همه ما برویم، مملکت ما آباد نخواهد شد. اگر آبادانی و سربلندی کشورمان را می خواهیم باید حتما تخصص خود را در کشورمان به کار بگیریم.
منبع: خبرگزاری ایسنا